آمیخته بازاریابی 4p و 4c ابزارهایی هستند که در زمینه بازاریابی به کارآفرینان و کسبوکارها کمک می‌کنند تا استراتژی‌های بازاریابی قدرتمند و جامعی را برای رقابت در بازار ارائه کنند. این مفاهیم بر نیازها و ارزش‌های مشتریان، برندسازی، تعیین قیمت مناسب، ایجاد دسترسی آسان و برقراری ارتباط مؤثر با مشتریان تمرکز می‌کنند.
در این مقاله ما با بررسی جزئیات آمیخته بازاریابی 4p (محصول، قیمت، مکان و تبلیغات) و 4c (ارزش مشتری، هزینه، راحتی و ارتباط) می‌پردازیم.
آمیخته بازاریابی 4p چیست؟
آمیخته بازاریابی 4P (Product, Price, Place, Promotion) یک استراتژی در بازاریابی است که روی جزئیات فنی و عملکرد محصول، قیمت‌گذاری، کانال‌های توزیع و تبلیغات تمرکز می‌کند.
دسته‌بندی استراتژی‌‌ها
- محصول (Product): این بخش از آمیخته بازاریابی 4P درباره تعیین ویژگی‌ها، کیفیت، برند و نحوه بسته‌بندی محصول است. محصولی که به بازار ارائه می‌دهید برای این که بتواند مشتریان را جذب کرده و با محصولات رقیب در بازار رقابت کند باید به طور کامل قادر به رفع نیازهای و برآورده‌کردن خواسته‌های مشتریان باشد.
- قیمت (Price): قیمت محصول باید با توان خرید مشتریان همخوانی داشته باشد. در تعیین قیمت، عوامل مختلفی مثل هزینه تولید، میزان تقاضا، رقبا و ارزش محصول بررسی می‌شود.
- مکان (Place): این بخش از آمیخته بازاریابی درباره جایگاه و دسترسی به محصول یا خدمت است. روش‌های توزیع و جایگاه فیزیکی مکان‌های فروش از جمله عواملی هستند که در این بخش به‌دقت بررسی می‌شوند.
- تبلیغات (Promotion): این بخش از آمیخته بازاریابی شامل تمام فعالیت‌هایی است که به طریق مختلف برای افزایش آگاهی مشتریان از محصول یا خدمت انجام می‌شود و روش‌های تبلیغات مختلف شامل تلویزیون، رادیو، روزنامه، مجله، تبلیغات آنلاین و روابط‌عمومی را در بر می‌گیرد.
با به‌کارگیری آمیخته بازاریابی 4P، کسبوکارها قادر خواهند بود استراتژی بازاریابی مناسب را طراحی کرده و ارتباط اثربخشی با مشتریان خود داشته باشند. این استراتژی بر حسب نیازها و خواسته‌های مشتریان، بازار رقابتی، قدرت مالی و هدف کسب‌وکار در راستای طرقی و رشد کسب‌وکار و سودآوری بیشتر آن تنظیم می‌شود.
آمیخته بازاریابی 4c چیست؟
آمیخته بازاریابی 4c(Customer Value, Cost, Convenience, Communication) یک استراتژی بازاریابی است که روی تأکید بر نیازها و خواسته‌های مشتریان، میزان هزینه، راحتی و ارتباط مؤثر با مشتریان تمرکز می‌کند.
جزئیات آمیخته بازاریابی 4c
ارزش مشتری (Customer Value): در اولین بخش از آمیخته بازاریابی 4c، میزان ارزشی که مشتری از محصول یا خدمت دریافت می‌کند، بررسی خواهد شد. مشتریان به دنبال محصول یا خدمتی هستند که نیازها و خواسته‌هایشان را برآورده کرده و ارزش‌افزوده برای آنها داشته باشند و همچنین تجربه کاربری مثبت و لذت‌بخشی برای آنها فراهم آورند.
هزینه (Cost): در ادامه آمیخته بازاریابی 4c هزینه‌هایی که مشتریان برای خرید محصول یا استفاده از خدمت باید پرداخت کنند، بررسی می‌شود. قیمت‌گذاری باید به نحوی تنظیم شود که با توان خرید مشتریان هماهنگ باشد و باارزش محصول که خریداری می‌کنند یا خدماتی که دریافت می‌کنند، متناسب باشد.
راحتی (Convenience):در این بخش از بازاریابی 4c، نحوه دسترسی مشتریان به محصول یا خدمات و سهولت در فرایند خرید به‌دقت بررسی خواهند شد. از جمله عوامل که در این بخش بررسی می‌شوند می‌توان به جایگاه فیزیکی فروشگاه، تسهیلاتی مانند خرید آنلاین، خدمات پس از فروش و زمان تحویل اشاره کرد.
ارتباط (Communication): این بخش شامل تمام فعالیت‌هایی است که برای برقراری ارتباط مؤثر با مشتریان انجام می‌گیرد. مواردی که در این بخش روی آنها تمرکز می‌شود شامل تبلیغات، PR، روابط‌عمومی و مکالمه با مشتری از طریق سرویس‌های پس از فروش است. هدف برقراری ارتباط مؤثر با مشتریان، افزایش اطمینان آنها نسبت به محصول یا خدمات، ارائه اطلاعات مفید، جذب حوزه هدف و ایجاد ارتباط برای جذب مشتریان جدید است.
به‌کارگیری استراتژی‌های آمیخته بازاریابی 4c به کسبوکارها کمک می‌کند تا بهترین تجربه را به مشتریان خود ارائه دهند و ارتباط مستقیم و مؤثری با آنها برقرار کنند. اعمال این استراتژی نیازمند تحلیل دقیق مشتریان، فهم عمیق نیازها و خواسته‌های آنها و ارائه محصول یا خدمتی است که برای آنها ارزشمند باشد.
فعالیت‌های PR شامل موارد چه مواردی می‌شود؟
PR مخفف عبارت Public Relations است که به مجموعه فعالیت‌ها و استراتژی‌هایی اشاره دارد که برای ارتباط و ارتقاء ارتباط بین یک سازمان و عموم مردم و دیگر ذینفعان آن انجام می‌شود. PR هدف اصلی خود را در طراحی و اجرای استراتژی‌هایی برای سازمان‌ها دارد که به منظور ساختن، ارتقاء و حفظ ارتباط مثبت و مؤثر با جامعه اطراف آن سازمان است.
اقدامات PR
- روابط‌عمومی: این بخش شامل برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌هایی است که باهدف رساندن اطلاعات، پیام‌ها و داستان‌های مرتبط به جامعه انجام می‌گیرد. این فعالیت‌ها شامل تدوین و انتشار اخبار، ارتباط با رسانه‌ها، برگزاری رویدادها و کنفرانس‌های مطبوعاتی است.
- مدیریت ارتباطات: این فرایند شامل پیش‌بینی، مدیریت و حفظ روابط با ذینفعان مختلف مانند مشتریان، سهام‌داران، کارکنان و جامعه است.
- مدیریت بحران: در صورت بروز بحران‌هایی مانند حوادث، اتفاقات ناخوشایند و شایعات نادرست، PR وظیفه دارد سازمان را در مقابله با این بحران‌ها هدایت کند و ارتباط صحیح و بازسازی عمومی را ایجاد کند تا تأثیرات منفی بحران در اعتماد عمومی از بین برود.
هدف PR بهبود روابط‌عمومی سازمان با جامعه است با استفاده از فعالیت‌هایی که موجب افزایش شناخت، اعتماد و تأییدیه کلامی از سوی عموم مردم و سایر افراد ذی‌نفع می‌شود.
تفاوت آمیخته بازاریابی 4p و 4c
آمیخته بازاریابی4p و 4c از نظر نحوه تمرکز بر مشتریان، تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. آمیخته بازاریابی 4p بر محصول، قیمت، مکان و ترویج تأکید دارد و دیدگاه تولیدکننده را منعکس می‌کند. درحالی‌که آمیخته بازاریابی 4c بر مشتری، ارزش، راحتی و ارتباطات تأکید دارد و منعکس‌کننده دیدگاه مشتریان است.
کدام یک از آمیخته‌های بازاریابی 4p و 4c بهتر است؟
ازآنجا که آمیخته‌های بازاریابی 4p و 4c بر جنبه‌های مختلف بازاریابی تمرکز می‌کنند، نمی‌توان گفت کدام‌یک بهتر است. برای مثال مدل 4p بیشتر روی تولید و فروش محصولات و نحوه ارائه خدمات متمرکز می‌شود درحالی‌که مدل 4c بیشتر به نیازهای و خواسته‌های مشتریان و برقراری ارتباط مؤثر با آنان توجه دارد.
هر دو آمیخته بازاریابی، مدل‌های معروف و مهم در حوزه بازاریابی هستند، اما هر کدام بر نقاط قوت متفاوتی تمرکز دارند و استراتژی مجزا از یکدیگر را در پیش می‌گیرند. در انتخاب بین این دو مدل باید با توجه به نوع کسب‌وکار، صنعت و کاستی‌ها و قوت‌های خاص خودتان تصمیم بگیرید.
حتی ممکن است در برخی موارد بتوانید از هر دو مدل استفاده کنید و اصول و مفاهیم مهم هر کدام از این آمیخته‌های بازاریابی را با توجه به نیازهای خاص خود در کسب‌وکارتان اعمال کنید.
نکات مهم در استفاده از آمیخته‌های بازاریابی 4p و 4c
برای بهره‌وری بیشتر و استفاده بهینه از استراتژی‌های آمیخته‌های بازاریابی 4p و 4c به نکات زیر توجه داشته باشید:
- نیازهای و خواسته‌های مشتریان خود را درک کنید. کسبوکارها می‌توانند از طریق تحقیقات بازاریابی، نظرسنجی‌ها و سایر روش‌ها، اطلاعات لازم را در مورد مشتریان خود جمع‌آوری کرده و در تدوین استراتژی دقیق و کارآمد از آنها بهره ببرند.
- استراتژی‌های خود را با یکدیگر هماهنگ کنید. تغییرات در یک عامل آمیخته بازاریابی ممکن است تأثیرات قابل‌توجهی بر سایر عوامل داشته باشد؛ بنابراین صاحبان کسبوکارها باید استراتژی‌های خود را به‌گونه‌ای طراحی کنند که با یکدیگر هماهنگ باشند.
- استراتژی‌های خود را به طور مداوم ارزیابی و به‌روزرسانی کنید. بازار دائماً در حال تغییر است در نتیجه کسبوکارها باید استراتژی‌های خود را به طور مداوم ارزیابی کرده و با تغییرات بازار، به‌روزرسانی نمایند تا اطمینان حاصل کنند که محصولات یا خدماتی که ارائه می‌دهند با نیازهای مشتریان و شرایط بازار مطابقت دارد.
- برای درک بهتر نیازهای و خواسته‌های مشتریان اقدام کنید. اولین قدم در بازاریابی موفق، درک نیازها و خواسته‌های مشتریان است. صاحبان کسبوکارها باید با انجام تحقیقات بازاریابی، نظرسنجی‌ها و سایر روش‌ها، اطلاعات لازم را در مورد مشتریان خود جمع‌آوری کرده و در تدوین استراتژی آمیخته بازاریابی خود از آنها استفاده کنند.
- تحلیل رقبا را فراموش نکنید. کسبوکارها باید رقبای خود را تحلیل کنند تا بتوانند به طور مؤثرتری استراتژی‌های بازاریابی خود را توسعه دهند. کسبوکارها باید محصولات و خدمات رقبا، قیمت‌گذاری، کانال‌های توزیع و فعالیت‌های بازاریابی آنها را رصد کرده و با توجه به اطلاعاتی که به دست می‌آورند، استراتژی قوی‌تر از آن را پیاده کنند.
- آزمایش کنید و انعطاف‌پذیر باشید. کسبوکارها باید آمادگی پذیرش تغییرات را داشته باشند؛ بنابراین باید آزمایش کنند تا ببینند چه چیزی برای مشتریان مفید است و نسبت به آن انعطاف‌پذیر باشند تا بتوانند خود را با تغییرات بازار وفق دهند.
نتیجه‌گیری
آمیخته بازاریابی 4p و 4c دو مدل مهم و محبوب در حوزه بازاریابی هستند که می‌توانند به کسبوکارها کمک کنند تا استراتژی‌های بازاریابی مؤثر خود را توسعه دهند و به اهداف والای خود دست یابند.
آمیخته بازاریابی 4p بر محصول، قیمت، مکان و ترویج محصول در بازار تمرکز دارد و دیدگاه تولیدکننده را منعکس می‌کند. آمیخته بازاریابی 4c بر مشتری، ارزش، راحتی و برقراری ارتباطات مؤثر تمرکز دارد و دیدگاه مشتریان را منعکس می‌کند.
هر دو این مدل‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بین آنها به نوع کسب‌وکار، صنعت و نیازهای خاص کسب‌وکار شما بستگی دارد.
در نهایت برای نتیجه‌گیری بهتر و افزایش سودآوری، صاحبان کسبوکارها باید از هر دو مدل آمیخته بازاریابی برای توسعه استراتژی‌های بازاریابی مؤثر خود استفاده کنند.
